Academy Awards 2025:વિજેતાઓ આ ટ્રોફીને વેચી શકતા નથી, વેચવા માંગે તો પહેલાં એકેડેમીને 1 ડોલરમાં તેને પાછી આપવી પડે
લોસ એન્જલસ, (Academy Awards 2025) વિશ્વના સૌથી પ્રતિષ્ઠિત ફિલ્મ પુરસ્કારોમાંનું એક, એકેડેમી એવોર્ડ્સ એટલે કે ઓસ્કાર, તેની 97મી આવૃત્તિ સાથે 2 માર્ચ 2025ના રોજ લોસ એન્જલસના ડોલ્બી થિયેટરમાં યોજાયું. આ વખતે સમારોહનું સંચાલન કોનન ઓ’બ્રાયને કર્યું, અને ભારતીય ચાહકોનું ધ્યાન પ્રિયંકા ચોપરાની ફિલ્મ ‘અનુજા’ પર રહ્યું, જે ‘બેસ્ટ લાઈવ એક્શન શોર્ટ ફિલ્મ’ કેટેગરીમાં નોમિનેટ થઈ હતી.
પરંતુ ઓસ્કારની આ ભવ્ય રાત ઉપરાંત, તેની ચમકદાર ટ્રોફી, તેની કિંમત, ઉંચાઈ-વજન અને વિજેતાઓના ભાષણના નિયમો વિશેની રસપ્રદ વાતો પણ ચર્ચામાં રહે છે. આજે આપણે ઓસ્કાર ટ્રોફીની વિગતો અને તેની પાછળના કેટલાક રસપ્રદ તથ્યો વિશે જાણીશું.
ઓસ્કાર ટ્રોફીની રચના અને કિંમત
ઓસ્કારની પ્રતિમા એક સોનેરી નાઈટની આકૃતિ છે, જે હાથમાં તલવાર લઈને એક ફિલ્મ રીલ પર ઊભેલી છે. આ પ્રતિમાની ડિઝાઈન સેડ્રિક ગિબન્સે તૈયાર કરી હતી, જ્યારે સ્કલ્પ્ટર જ્યોર્જ સ્ટેન્લીએ તેને આકાર આપ્યો હતો. ટ્રોફીની ઉંચાઈ 13.5 ઈંચ (લગભગ 34 સેન્ટિમીટર) છે અને તેનું વજન 8.5 પાઉન્ડ (આશરે 3.85 કિલોગ્રામ) છે. તે બ્રોન્ઝથી બનાવવામાં આવે છે, જેના પર 24 કેરેટ સોનાનું પ્લેટિંગ કરવામાં આવે છે.
જો આ ટ્રોફીની કિંમતની વાત કરીએ તો, તેની નિર્માણ કિંમત લગભગ 400 ડોલર (અંદાજે 33,000 રૂપિયા) છે. જોકે, તેનું વાસ્તવિક મૂલ્ય તેની સામગ્રી કરતાં તેની પ્રતિષ્ઠામાં છે. એકેડેમીના નિયમ મુજબ, વિજેતાઓ આ ટ્રોફીને વેચી શકતા નથી. જો કોઈ વિજેતા તેને વેચવા માંગે, તો તેણે પહેલાં એકેડેમીને 1 ડોલરમાં તેને પાછી આપવી પડે છે.
આ નિયમને કારણે ઓસ્કાર ટ્રોફીનું બજારમાં મૂલ્ય નક્કી કરવું મુશ્કેલ છે, પરંતુ ગેરકાયદે હરાજીમાં તે લાખો ડોલરમાં વેચાઈ ચૂકી છે. ઉદાહરણ તરીકે, 1999માં માઈકલ જેક્સન દ્વારા ખરીદવામાં આવેલી એક ઓસ્કાર ટ્રોફીની કિંમત 1.5 મિલિયન ડોલર હતી.
ઓસ્કારના રસપ્રદ તથ્યો
-
પ્રથમ ઓસ્કાર સમારોહ: ઓસ્કારની શરૂઆત 16 મે, 1929ના રોજ થઈ હતી. પ્રથમ સમારોહ હોલીવુડના રૂઝવેલ્ટ હોટેલમાં યોજાયો હતો, જેમાં માત્ર 270 લોકો હાજર રહ્યા હતા અને તે 15 મિનિટમાં સમાપ્ત થઈ ગયો હતો. ‘વિંગ્સ’ ફિલ્મે પ્રથમ ‘બેસ્ટ પિક્ચર’નો એવોર્ડ જીત્યો હતો.
-
નામની ઉત્પત્તિ: ઓસ્કાર નામ પાછળ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. 1931માં એકેડેમીના લાઈબ્રેરિયન માર્ગારેટ હેરિકે આ પ્રતિમાને જોઈને કહ્યું હતું કે તે તેમના કાકા ઓસ્કાર જેવી લાગે છે. આ વાત ફેલાઈ અને 1939માં ‘ઓસ્કાર’ નામ સત્તાવાર બન્યું.
-
યુદ્ધ દરમિયાન ફેરફાર: બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન ધાતુની અછતને કારણે 1942થી 1945 સુધી ઓસ્કારની પ્રતિમાઓ પ્લાસ્ટરથી બનાવવામાં આવી હતી. યુદ્ધ પછી વિજેતાઓને સોનાની પ્રતિમાઓ આપવામાં આવી.
-
સૌથી વધુ ઓસ્કાર: વોલ્ટ ડિઝનીએ સૌથી વધુ 22 ઓસ્કાર જીત્યા છે, જે એક રેકોર્ડ છે. ફિલ્મ ‘ટાઈટેનિક’ (1997) અને ‘ધ લોર્ડ ઓફ ધ રિંગ્સ: ધ રિટર્ન ઓફ ધ કિંગ’ (2003) એ 11-11 એવોર્ડ્સ જીતીને સૌથી વધુ ઓસ્કાર મેળવનારી ફિલ્મોનો રેકોર્ડ ધરાવે છે.
વિજેતાઓના ભાષણના નિયમો
ઓસ્કાર સમારોહમાં વિજેતાઓના સ્વીકાર ભાષણ માટે સખત નિયમો છે. વિજેતાઓને તેમનું ભાષણ 45 સેકન્ડમાં પૂરું કરવાનું હોય છે. આ સમયમર્યાદા 2010માં લાગુ કરવામાં આવી હતી, જેથી સમારોહ લાંબો ન થાય. જો વિજેતા આ સમયથી વધુ બોલે, તો ઓર્કેસ્ટ્રા સંગીત વગાડવાનું શરૂ કરે છે, જે એક સંકેત છે કે ભાષણ સમાપ્ત કરવું જોઈએ. આ નિયમનું પાલન ન કરનારા વિજેતાઓને સ્ટેજ પાછળ લઈ જવામાં આવે છે.
આ નિયમની શરૂઆત પહેલાં ઘણા વિજેતાઓ લાંબા ભાષણો આપતા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, 1942માં ગ્રિયર ગાર્સને ‘બેસ્ટ એક્ટ્રેસ’નું ભાષણ 5 મિનિટથી વધુ સમય સુધી આપ્યું હતું, જે ઓસ્કારના ઈતિહાસમાં સૌથી લાંબું ભાષણ માનવામાં આવે છે. આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે સમયમર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી. વિજેતાઓને સલાહ આપવામાં આવે છે કે તેઓ પોતાના ભાષણની પ્રેક્ટિસ કરે અને તેમાં મહત્ત્વની વાતો જ સામેલ કરે, જેમ કે આભાર વ્યક્ત કરવો અને પ્રેરણાદાયી સંદેશ આપવો.
ઓસ્કારની ખાસિયત
ઓસ્કાર ટ્રોફીની ખાસિયત એ છે કે તે માત્ર એક પુરસ્કાર નથી, પરંતુ તે સપનાંઓ અને સિદ્ધિઓનું પ્રતીક છે. દર વર્ષે લગભગ 50 ટ્રોફીઓ બનાવવામાં આવે છે, અને તેનું નિર્માણ ન્યૂયોર્કની એક કંપની ‘આર.એસ. ઓવન્સ એન્ડ કંપની’ દ્વારા કરવામાં આવે છે. દરેક ટ્રોફી પર વિજેતાનું નામ અને કેટેગરી લખેલી હોય છે, જે તેને વ્યક્તિગત બનાવે છે.
આ ટ્રોફીનું વજન અને દેખાવ એવું છે કે તેને પકડવામાં વિજેતાઓને ગર્વની અનુભૂતિ થાય છે. ઘણા વિજેતાઓએ કહ્યું છે કે ઓસ્કારને હાથમાં લેવું એ તેમના જીવનની સૌથી ખાસ ક્ષણ હતી. ઉદાહરણ તરીકે, એ.આર. રહેમાને 2009માં ‘સ્લમડોગ મિલિયોનેર’ માટે ઓસ્કાર જીત્યો ત્યારે તેમણે કહ્યું હતું, “આ ટ્રોફી મારા માટે સંગીતની શક્તિનું પ્રતીક છે.”
97મા ઓસ્કારની રાત
આ વર્ષે ઓસ્કારમાં ‘અનોરા’ ફિલ્મે ‘બેસ્ટ પિક્ચર’ સહિત પાંચ એવોર્ડ્સ જીતીને દબદબો જમાવ્યો, જ્યારે ભારતની ‘અનુજા’ જીતી શકી નહીં, પરંતુ તેનું નોમિનેશન ભારત માટે ગૌરવની વાત રહ્યું. કોનન ઓ’બ્રાયને હિન્દીમાં “નમસ્કાર” કહીને ભારતીય દર્શકોનું દિલ જીત્યું હતું. આ સમારોહે ફરી એકવાર સાબિત કર્યું કે ઓસ્કાર માત્ર એક ટ્રોફી નથી, પરંતુ તે સિનેમાની શ્રેષ્ઠતા અને સર્જનાત્મકતાનો ઉત્સવ છે.
ઓસ્કારની આ ચમકદાર ટ્રોફી અને તેની પાછળની વાર્તાઓ દરેક ફિલ્મ પ્રેમીને પ્રેરણા આપે છે. 97 વર્ષની આ સફરમાં ઓસ્કારે ઘણા સપનાંઓને સાકાર કર્યા છે, અને તેનું મહત્ત્વ આગળ પણ યથાવત રહેશે.