બિઝનેસ ન્યૂઝ ડેસ્ક, ફેડએ વ્યાજ દર ઘટાડવાની શરૂઆત કરી છે. ફેડએ ચાર વર્ષ બાદ બુધવારે વ્યાજદરમાં ઘટાડો કર્યો છે. યુએસ સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરોમાં 50 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો કર્યો છે. હવે સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા ( RBI )ઓક્ટોબર કે ડિસેમ્બરમાં કાપ મૂકશે. તે જ સમયે, યુએસ ફેડની બે બેઠકો હજુ બાકી છે. જેમાં ફેડ ચીફે સંકેત આપ્યો હતો કે તેઓ વર્ષના અંત સુધીમાં દરમાં 0.50 બેસિસ પોઈન્ટ્સ અને વર્ષ 2025માં એક ટકાનો ઘટાડો કરવાનો વિશ્વાસ ધરાવે છે. બીજી તરફ RBI માર્ચ 2025 સુધી વ્યાજદરમાં ઘટાડો ન કરવા પર વિચાર કરી રહી છે. આવો તમને એ પણ જણાવીએ કે દેશના સૌથી મોટા ધિરાણકર્તા SBIના ચેરમેન સીએસ સેટ્ટીએ શું ધ્યાન દોર્યું છે.
SBIએ શું કરી આગાહી?
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)ના ચેરમેન સીએસ સેટ્ટીએ કહ્યું છે કે ખાદ્ય ફુગાવા અંગેની અનિશ્ચિતતાને ધ્યાનમાં રાખીને રિઝર્વ બેંક 2024 દરમિયાન બેન્ચમાર્ક પોલિસી રેટમાં રાહત આપે તેવી શક્યતા નથી. SBI ચીફે કહ્યું કે વ્યાજ દરના મોરચે ઘણી સેન્ટ્રલ બેંકો સ્વતંત્ર નિર્ણય લઈ રહી છે. જ્યારે ફેડ દ્વારા વ્યાજ દરમાં ઘટાડો દરેકને અસર કરશે, આરબીઆઈ વ્યાજ દરમાં ઘટાડા અંગે નિર્ણય લેતા પહેલા ખાદ્ય ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખશે. તેમણે કહ્યું કે અમારું માનવું છે કે વર્તમાન કેલેન્ડર વર્ષ દરમિયાન વ્યાજ દરમાં ઘટાડો કરી શકાશે નહીં, કદાચ અમારે નાણાકીય વર્ષના ચોથા ક્વાર્ટર સુધી રાહ જોવી પડી શકે છે, જ્યાં સુધી ખાદ્ય મોંઘવારી દરમાં સુધારો જોવા ન મળે.
સતત બે મહિના માટે ફુગાવો 4 ટકાથી નીચે
RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસની આગેવાની હેઠળની મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC) 7-9 ઓક્ટોબર દરમિયાન મળવાની છે અને વ્યાજ દર અંગે નિર્ણય લેશે. જો આપણે હાલમાં છૂટક ફુગાવાની વાત કરીએ તો તે 3.65 ટકા જોવા મળી છે. જ્યારે જુલાઈમાં આ જ આંકડો 3.54 ટકા જોવા મળ્યો હતો. આનો અર્થ એ થયો કે સતત બે મહિનાથી ફુગાવાનો દર 4 ટકાથી નીચે રહ્યો છે. ખાસ વાત એ છે કે આરબીઆઈનું સરેરાશ લક્ષ્ય 4 ટકાથી નીચે છે. ખાદ્ય ફુગાવાના ઊંચા જોખમ વચ્ચે આરબીઆઈએ ઓગસ્ટના MPCમાં વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી.
ફેબ્રુઆરી 2023 થી કોઈ ફેરફાર નહીં
ખાસ વાત એ છે કે RBI MPCએ ફેબ્રુઆરી 2023થી વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. રેપો રેટ 6.5 ટકા રાખવામાં આવ્યો છે. એમપીસીની આ સતત નવમી બેઠક હતી જેમાં વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર જોવા મળ્યો ન હતો. છેલ્લી બેઠકમાં, MPCના છમાંથી ચાર સભ્યોએ યથાસ્થિતિની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું, જ્યારે બે બહારના સભ્યોએ દરમાં ઘટાડો કરવાની હિમાયત કરી હતી. આ અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં, રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર દાસે પણ કહ્યું હતું કે વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કરવાનો નિર્ણય માસિક ડેટા પર નહીં પરંતુ લાંબા ગાળાના ફુગાવાના આધારે લેવામાં આવશે.
યુરોપે તેને બે વાર કાપ્યું છે
બીજી તરફ યુરોપિયન સેન્ટ્રલ બેંકે પણ બે વખત વ્યાજદરમાં ઘટાડો કર્યો છે. જૂન મહિનામાં પ્રથમ વખત 0.25 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો. હવે તાજેતરમાં યુરોપિયન સેન્ટ્રલ બેંકે વધુ 0.25 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે. મતલબ કે યુરોપિયન સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરોમાં 0.50 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે. જે ફેડે એક જ વારમાં કર્યું. બ્રિટિશ સેન્ટ્રલ બેંક પણ આગામી દિવસોમાં વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરી શકે છે. તેની અસર વિશ્વના અન્ય દેશોમાં પણ જોવા મળી શકે છે.