વર્લ્ડ ન્યૂઝ ડેસ્ક, હોંગકોંગના સંશોધકોએ દાવો કર્યો છે કે તેમણે વિશ્વની પ્રથમ એવી સારવાર વિકસાવી છે જે સ્ટેજ-ફોર લિવર કેન્સરને પણ ઉલટાવી શકે છે. આ સારવારનું નામ છે CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T-cell) થેરપી, જે દર્દીના રોગપ્રતિકારક તંત્રનો ઉપયોગ કરીને કેન્સરના કોષોને નષ્ટ કરવાનું કામ કરે છે. આ ઉપરાંત, ભારત અને ચીનમાં પણ આ થેરપીના વિકાસ અને ખર્ચને લઈને મહત્વની પ્રગતિ થઈ રહી છે. આ લેખમાં આપણે આ નવી સારવારની વિગતો, તેની અસર અને ભવિષ્યની સંભાવનાઓ વિશે જાણીશું.
CAR-T થેરપી શું છે?
CAR-T થેરપી એક અદ્યતન સારવાર પદ્ધતિ છે, જેમાં દર્દીના શરીરમાંથી T-કોષો (એક પ્રકારના રોગપ્રતિકારક કોષો) કાઢવામાં આવે છે. આ કોષોને પછી પ્રયોગશાળામાં ફેરફાર કરીને એવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવે છે કે તેઓ કેન્સરના કોષોને ઓળખીને તેમને નષ્ટ કરી શકે. આ પછી, આ સુધારેલા કોષોને ફરીથી દર્દીના શરીરમાં ઈન્જેક્શન દ્વારા પાછા મોકલવામાં આવે છે. આ થેરપીએ લોહીના કેન્સર (જેમ કે લ્યુકેમિયા અને લિમ્ફોમા)ની સારવારમાં પહેલાથી જ સફળતા મેળવી છે, પરંતુ હવે તેનો ઉપયોગ નક્કર ગાંઠો (સોલિડ ટ્યુમર) જેવા કે લિવર કેન્સરમાં પણ થઈ રહ્યો છે.
હોંગકોંગનો દાવો
હોંગકોંગ યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ જણાવ્યું છે કે તેમણે CAR-T થેરપીનો ઉપયોગ કરીને એક સ્ટેજ-ફોર લિવર કેન્સરના દર્દીનું જીવન લંબાવ્યું છે. આ દર્દીની સ્થિતિ એટલી ગંભીર હતી કે પરંપરાગત સારવારથી કોઈ આશા બચી ન હતી. પરંતુ આ નવી થેરપીએ કેન્સરના કોષોને ઘટાડવામાં અને દર્દીના સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરી. સંશોધકોનું કહેવું છે કે આ સારવાર નક્કર ગાંઠો સામે લડવામાં એક મોટી સફળતા સાબિત થઈ શકે છે, જે અત્યાર સુધી CAR-T થેરપીનો સૌથી મોટો પડકાર રહ્યો છે.
ભારતમાં પ્રગતિ
ભારતમાં પણ CAR-T થેરપીનો વિકાસ ઝડપથી થઈ રહ્યો છે. ગયા વર્ષે, ભારતે તેની પ્રથમ સ્વદેશી CAR-T થેરપી ‘NexCAR19’ને મંજૂરી આપી હતી, જે લોહીના કેન્સરના દર્દીઓ માટે ઉપલબ્ધ થશે. આ થેરપીની ખાસિયત એ છે કે તેનો ખર્ચ વિદેશી સારવારની તુલનામાં ઘણો ઓછો છે. જ્યાં અમેરિકામાં આ થેરપીનો ખર્ચ 4-5 કરોડ રૂપિયા સુધી જાય છે, ત્યાં ભારતમાં તે લગભગ 30-40 લાખ રૂપિયામાં ઉપલબ્ધ થઈ શકે છે. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો હવે આ થેરપીને અન્ય પ્રકારના કેન્સર, જેમ કે લિવર અને ઓવેરિયન કેન્સર, માટે વિકસાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
ચીનનું યોગદાન
ચીનમાં પણ CAR-T થેરપી પર સતત સંશોધન ચાલી રહ્યું છે. તાજેતરના એક અભ્યાસમાં, ચીનના સંશોધકોએ દાવો કર્યો છે કે તેમણે આ થેરપીનો ઉપયોગ ઓટોઇમ્યૂન રોગોની સારવાર માટે કર્યો અને તે સફળ રહ્યો. ચીનની આ થેરપીનો ખર્ચ પણ પશ્ચિમી દેશોની તુલનામાં ઓછો છે, જેના કારણે તે વધુ સુલભ બની શકે છે. ચીન અને હોંગકોંગના સંશોધનો એકબીજાને પૂરક બની રહ્યા છે, જે કેન્સરની સારવારમાં એશિયાનું યોગદાન વધારી રહ્યા છે.
ખર્ચ અને સુલભતા
CAR-T થેરપીનો સૌથી મોટો પડકાર તેનો ખર્ચ અને જટિલ પ્રક્રિયા છે. પરંતુ ભારત, ચીન અને હોંગકોંગ જેવા દેશોમાં થઈ રહેલી પ્રગતિ આ થેરપીને સામાન્ય લોકો માટે સસ્તી અને સુલભ બનાવવાની દિશામાં આગળ વધી રહી છે. હોંગકોંગના સંશોધકોનું કહેવું છે કે જો આ થેરપીનું વ્યાપક પરીક્ષણ સફળ રહ્યું તો તેનો ખર્ચ ઘટાડીને વધુ દર્દીઓ સુધી પહોંચાડી શકાશે.
દર્દીઓનો અનુભવ
હોંગકોંગના દર્દીએ જણાવ્યું કે આ થેરપી પછી તેમનું જીવન ધીમે-ધીમે સામાન્ય થઈ રહ્યું છે. શરૂઆતમાં તેમને થોડી આડઅસરો જેવી કે થાક અને નબળાઈનો અનુભવ થયો, પરંતુ સમય જતાં તેમની સ્થિતિમાં સુધારો થયો. ભારતમાં પણ NexCAR19 થેરપી લેનારા દર્દીઓએ સકારાત્મક પ્રતિસાદ આપ્યો છે, જે આ થેરપીની સફળતા દર્શાવે છે.
ભવિષ્યની સંભાવનાઓ
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે CAR-T થેરપી કેન્સરની સારવારમાં ક્રાંતિ લાવી શકે છે. હોંગકોંગની આ નવી સફળતા બાદ વૈજ્ઞાનિકો અન્ય પ્રકારના કેન્સર, જેમ કે ઓવેરિયન અને ફેફસાના કેન્સર, માટે પણ આ થેરપીનો ઉપયોગ કરવાની શક્યતાઓ શોધી રહ્યા છે. ભારત અને ચીન જેવા દેશોમાં આ થેરપીનો સસ્તો વિકલ્પ વિકસાવવામાં આવે તો તે વૈશ્વિક સ્તરે કેન્સરના દર્દીઓ માટે એક વરદાન સાબિત થઈ શકે છે.