HISTORY OF OSCAR AWARDA:પ્રથમ એકેડેમી એવોર્ડ્સ સમારોહ 16 મે, 1929ના રોજ હોલીવુડના રૂઝવેલ્ટ હોટેલમાં યોજાયો હતો
એન્ટરટેઈનમેન્ટ ન્યૂઝ ડેસ્ક,( HISTORY OF OSCAR AWARDA) દુનિયાના સૌથી પ્રતિષ્ઠિત ફિલ્મ પુરસ્કારોમાંનું એક, એકેડેમી એવોર્ડ્સ અથવા ‘ઓસ્કાર’, 97મી વખત સિનેમાની દુનિયાને સન્માનિત કરવા માટે 2 માર્ચ 2025ના રોજ લોસ એન્જલસના ડોલ્બી થિયેટરમાં યોજાયું. આ વર્ષે ભારતની નજર પ્રિયંકા ચોપરાની ફિલ્મ ‘અનુજા’ પર હતી, જે ‘બેસ્ટ લાઈવ એક્શન શોર્ટ ફિલ્મ’ કેટેગરીમાં નોમિનેટ થઈ હતી.
પરંતુ ઓસ્કારની આ ચમકદાર રાતની પાછળ એક રસપ્રદ ઈતિહાસ અને નામકરણની વાર્તા છે, જે આજે પણ લોકોને આકર્ષે છે. આજે આપણે ઓસ્કારની શરૂઆત, તેના ઈતિહાસ અને ‘ઓસ્કાર’ નામની ઉત્પત્તિ વિશે વિગતે જાણીશું.
ઓસ્કારની શરૂઆત: એક નાનકડો પ્રયાસ
એકેડેમી એવોર્ડ્સની શરૂઆત 1920ના દાયકામાં થઈ હતી, જ્યારે હોલીવુડ ફિલ્મ ઉદ્યોગ તેની શરૂઆતી તબક્કામાં હતો. 1927માં, એકેડેમી ઓફ મોશન પિક્ચર આર્ટ્સ એન્ડ સાયન્સિસ (AMPAS) ની સ્થાપના કરવામાં આવી, જેનો હેતુ ફિલ્મ ઉદ્યોગના કલાકારો, નિર્માતાઓ અને ટેકનિશિયનોને એક મંચ પર લાવવાનો અને તેમની સિદ્ધિઓને માન્યતા આપવાનો હતો.
આની પહેલ કરી હતી લૂઈ બી. મેયરે, જે MGM (મેટ્રો-ગોલ્ડવિન-મેયર) સ્ટુડિયોના સ્થાપક હતા. તેમનો વિચાર હતો કે ફિલ્મ ઉદ્યોગને એક એવી સંસ્થાની જરૂર છે જે તેને વધુ સંગઠિત અને પ્રતિષ્ઠિત બનાવે.
પ્રથમ એકેડેમી એવોર્ડ્સ સમારોહ 16 મે, 1929ના રોજ હોલીવુડના રૂઝવેલ્ટ હોટેલમાં યોજાયો હતો. આ એક નાનકડો કાર્યક્રમ હતો, જેમાં માત્ર 270 લોકો હાજર રહ્યા હતા અને તે માત્ર 15 મિનિટ ચાલ્યો હતો. પ્રથમ વિજેતાઓમાં ‘વિંગ્સ’ ફિલ્મને ‘બેસ્ટ પિક્ચર’નો એવોર્ડ મળ્યો, જે મૌન યુગની એક યુદ્ધ ફિલ્મ હતી. આ સમારોહમાં ટિકિટની કિંમત માત્ર 5 ડોલર હતી, અને તે સમયે વિજેતાઓને ત્રણ મહિના પહેલાં જ જાહેર કરી દેવામાં આવ્યા હતા, જે આજના ગુપ્તતા અને રોમાંચથી ભરેલા સમારોહથી ઘણું અલગ હતું.
‘ઓસ્કાર’ નામ કેવી રીતે પડ્યું?
એકેડેમી એવોર્ડની પ્રતિમા એક સોનેરી રંગની મૂર્તિ છે, જે એક નાઈટની મુદ્રામાં ઊભેલી છે અને તેના હાથમાં તલવાર છે. પરંતુ આ પુરસ્કારને ‘ઓસ્કાર’ નામ કેવી રીતે મળ્યું, તેની પાછળ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. સત્તાવાર રીતે, આ પુરસ્કારનું નામ ‘એકેડેમી એવોર્ડ ઓફ મેરિટ’ હતું, પરંતુ 1930ના દાયકામાં તેને ‘ઓસ્કાર’ તરીકે ઓળખવામાં આવવા લાગ્યું.
આ નામની ઉત્પત્તિ વિશે ઘણી કહાનીઓ પ્રચલિત છે, પરંતુ સૌથી વધુ માન્યતા એકેડેમીના લાઈબ્રેરિયન માર્ગારેટ હેરિકને આપવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે 1931માં, જ્યારે માર્ગારેટે આ પ્રતિમાને જોઈ, તો તેમણે ટિપ્પણી કરી, “આ તો મારા કાકા ઓસ્કાર જેવી લાગે છે!” તેમના કાકાનું નામ ઓસ્કાર પિયર્સ હતું, જે એક ખેડૂત હતા. આ વાત એકેડેમીના સભ્યોમાં ફેલાઈ અને ધીમે-ધીમે આ પ્રતિમાને ‘ઓસ્કાર’ કહેવાનું શરૂ થયું.
1939માં એકેડેમીએ આ નામને સત્તાવાર રીતે સ્વીકારી લીધું, અને ત્યારથી આ નામ વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત થઈ ગયું. બીજી એક થિયરી મુજબ, એકેડેમીના એક સભ્ય બેટી ડેવિસે પોતાના પતિ હાર્મન ઓસ્કાર નેલ્સનના મધ્ય નામના આધારે આ પ્રતિમાને ‘ઓસ્કાર’ કહ્યું હતું. જોકે, માર્ગારેટ હેરિકની વાર્તા સૌથી વધુ પ્રચલિત અને માન્ય છે.
ઓસ્કાર પ્રતિમાની રચના
ઓસ્કારની પ્રતિમા બનાવવાનો શ્રેય સ્કલ્પ્ટર જ્યોર્જ સ્ટેન્લીને જાય છે, જેમણે સેડ્રિક ગિબન્સના ડિઝાઈનના આધારે તેને આકાર આપ્યો હતો. આ પ્રતિમા 13.5 ઈંચ ઊંચી છે અને તેનું વજન 8.5 પાઉન્ડ છે. તે બ્રોન્ઝથી બનાવવામાં આવે છે અને તેના પર 24 કેરેટ સોનાનું પ્લેટિંગ કરવામાં આવે છે. તેનો આધાર એક ફિલ્મ રીલની ડિઝાઈન પર રચાયેલો છે, જે સિનેમાના માધ્યમનું પ્રતીક છે.
ઓસ્કારનો વિકાસ અને વૈશ્વિક પ્રભાવ
1929માં શરૂ થયેલી આ નાની શરૂઆત આજે દુનિયાના સૌથી મોટા ફિલ્મ સન્માનમાં ફેરવાઈ ગઈ છે. શરૂઆતમાં મૌન ફિલ્મોના યુગમાંથી શરૂ થયેલું ઓસ્કાર આજે રંગીન ફિલ્મો, એનિમેશન, ડોક્યુમેન્ટરી અને ટેકનિકલ કેટેગરીઓ સુધી વિસ્તર્યું છે. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન, ધાતુની અછતને કારણે ઓસ્કારની પ્રતિમાઓ પ્લાસ્ટરથી બનાવવામાં આવી હતી, પરંતુ યુદ્ધ પછી તેને ફરીથી સોનાની પ્રતિમાઓથી બદલી દેવામાં આવી.
આજે ઓસ્કાર 200થી વધુ દેશોમાં પ્રસારિત થાય છે અને તેનું લાઈવ ટેલિકાસ્ટ દુનિયાભરના કરોડો લોકો જુએ છે. ભારતમાં પણ તેની લોકપ્રિયતા સતત વધી રહી છે, ખાસ કરીને જ્યારથી ‘સ્લમડોગ મિલિયોનેર’ (2009), ‘ધ એલિફન્ટ વ્હીસ્પરર્સ’ (2023) અને ‘આરઆરઆર’ (2023) જેવી ફિલ્મોએ ઓસ્કાર જીત્યા છે.
97મા ઓસ્કારની ઝલક
આ વર્ષે ઓસ્કારનું આયોજન કોનન ઓ’બ્રાયને કર્યું, જેમણે પોતાના રમૂજી અંદાજથી સમારોહમાં જાન ઉમેરી. ભારતીય ચાહકો માટે ખાસ ક્ષણ ત્યારે આવી જ્યારે કોનને સ્ટેજ પરથી હિન્દીમાં “નમસ્કાર” કહીને ભારતીય દર્શકોને સંબોધ્યા. જોકે, ‘અનુજા’ એવોર્ડ જીતી શકી નહીં, પરંતુ તેનું નોમિનેશન ભારતીય સિનેમા માટે ગૌરવની વાત રહ્યું.
ઓસ્કારનું સાંસ્કૃતિક મહત્ત્વ
ઓસ્કાર આજે માત્ર એક પુરસ્કાર નથી, પરંતુ તે ફિલ્મ નિર્માતાઓ, અભિનેતાઓ અને ટેકનિશિયનો માટે સપનું છે. તેની શરૂઆતથી લઈને આજ સુધીની સફર એક નાના વિચારને વૈશ્વિક ઘટનામાં ફેરવવાની મિસાલ છે. ‘ઓસ્કાર’ નામની સાદગી અને તેની પાછળની વાર્તા આ એવોર્ડને વધુ ખાસ બનાવે છે. આ વર્ષે ઓસ્કારે ફરી એકવાર સિનેમાની શ્રેષ્ઠતાને સલામ કરી, અને તેનો ઈતિહાસ દરેક ફિલ્મ પ્રેમી માટે પ્રેરણાદાયી રહેશે.