Marriage With Cousin:ભારતીય સંસ્કૃતિ અને હિંદુ મેરેજ એક્ટ હેઠળ પિતરાઈ ભાઈ-બહેન વચ્ચેના લગ્ન નિષેધિત છે
નવી દિલ્હી, (Marriage With Cousin)ભારતની રાજધાની દિલ્હીમાં એક અનોખો કિસ્સો સામે આવ્યો છે, જેમાં એક મહિલાએ પોતાના પિતરાઈ ભાઈ સાથે લવ મેરેજ કર્યા અને બે બાળકોના જન્મ બાદ પતિની હિંસા અને અત્યાચારથી કંટાળીને દિલ્હીના મુખ્યમંત્રીને ફરિયાદ કરી છે. આ ઘટનાએ સમાજમાં સંબંધોની જટિલતા, કાયદાકીય મર્યાદાઓ અને પારિવારિક હિંસાના મુદ્દાઓને ફરી એકવાર ચર્ચામાં લાવી દીધા છે.
ઘટનાની શરૂઆત
આ ઘટનાની નાયિકા એક યુવતી છે, જેણે પોતાના પિતરાઈ ભાઈ સાથે પ્રેમસંબંધ બાંધ્યો હતો. બંને એકબીજાને લાંબા સમયથી ઓળખતા હતા અને પરિવારની નજીકના સંબંધને કારણે તેમની નિકટતા વધી હતી. સમય જતાં આ નિકટતા પ્રેમમાં બદલાઈ અને બંનેએ લગ્ન કરવાનું નક્કી કર્યું. જોકે, ભારતીય સંસ્કૃતિ અને હિંદુ મેરેજ એક્ટ હેઠળ પિતરાઈ ભાઈ-બહેન વચ્ચેના લગ્ન નિષેધિત છે, તેમ છતાં આ દંપતીએ પોતાના પ્રેમને પરિણામે લવ મેરેજ કરી લીધા. લગ્ન બાદ બંનેને બે બાળકો થયા અને શરૂઆતમાં તેમનું જીવન સુખમય રહ્યું.
પરંતુ સમય જતાં આ સંબંધમાં તિરાડો પડવા લાગી. યુવતીના જણાવ્યા અનુસાર, તેનો પતિ તેની સાથે ખરાબ વર્તન કરવા લાગ્યો. શારીરિક અને માનસિક હિંસાનો સામનો કરવો પડ્યો અને ઘરમાં ઝઘડાઓ વધવા લાગ્યા. બે બાળકોની માતા બન્યા બાદ પણ તેના પતિનું વલણ બદલાયું નહીં, જેના કારણે તેણે આખરે મદદ માટે દિલ્હીના મુખ્યમંત્રીનો સંપર્ક કર્યો.
ફરિયાદની વિગતો
યુવતીએ મુખ્યમંત્રીને લખેલા પત્રમાં જણાવ્યું કે તેનો પતિ તેને અને તેના બાળકોને શારીરિક રીતે નુકસાન પહોંચાડે છે. તેણે આરોપ લગાવ્યો કે પતિનું વ્યવહાર દિવસે દિવસે હિંસક બનતું જાય છે અને તેને પોતાના જીવનનો ભય છે. તેણે મુખ્યમંત્રી પાસે ન્યાયની માંગ કરી અને પોતાના પરિવારની સુરક્ષા માટે સહાયની વિનંતી કરી. આ ફરિયાદ બાદ સ્થાનિક પોલીસને આ મામલે તપાસ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે અને સરકારી અધિકારીઓએ આ ઘટનાને ગંભીરતાથી લીધી છે.
કાયદાકીય પાસું
આ ઘટનાએ ભારતમાં પિતરાઈ સંબંધીઓ વચ્ચે લગ્નની કાયદાકીય માન્યતા પર ફરી એકવાર સવાલ ઉભા કર્યા છે. હિંદુ મેરેજ એક્ટ, 1955ની કલમ 5 હેઠળ, પિતરાઈ ભાઈ-બહેન વચ્ચેના લગ્નને “નિષિદ્ધ સંબંધ” (prohibited relationship) ગણવામાં આવે છે, જેના કારણે આવા લગ્ન કાયદેસર રીતે અમાન્ય ગણાય છે. જો કે, કેટલીક સંસ્કૃતિઓ અને સમુદાયોમાં, ખાસ કરીને દક્ષિણ ભારતમાં, આવા લગ્નો પરંપરાગત રીતે માન્ય છે અને કાયદામાં પણ તેને અપવાદ તરીકે સ્વીકારવામાં આવે છે, જો સ્થાનિક રીતરિવાજો તેની મંજૂરી આપે.
આ કેસમાં, લગ્નની કાયદાકીય સ્થિતિ હજુ સ્પષ્ટ નથી, કારણ કે યુવતી અને તેના પતિએ લવ મેરેજ કર્યું હતું, પરંતુ તે કોર્ટમાં રજિસ્ટર થયું હતું કે નહીં તેની માહિતી સામે આવી નથી. જો આ લગ્ન રજિસ્ટર નથી થયું, તો તે કાયદેસર રીતે અમાન્ય ગણાઈ શકે છે, જે યુવતીની ફરિયાદને વધુ જટિલ બનાવે છે. આ ઉપરાંત, ઘરેલું હિંસા અધિનિયમ, 2005 હેઠળ યુવતીને સુરક્ષા અને ન્યાય મળી શકે છે, પરંતુ તેના માટે પુરાવા અને કાનૂની પ્રક્રિયા મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવશે.
સામાજિક પરિપ્રેક્ષ્ય
ચચેરા સંબંધીઓ વચ્ચેના લગ્ન ભારતમાં હજુ પણ એક વિવાદાસ્પદ મુદ્દો છે. જ્યાં એક તરફ કેટલાક સમુદાયોમાં આવા લગ્નોને સ્વીકૃતિ મળે છે, ત્યાં મોટાભાગના શહેરી અને ઉત્તર ભારતીય સમાજમાં તેને નકારવામાં આવે છે. આ ઘટનાએ પ્રેમ, પરિવાર અને સમાજની અપેક્ષાઓ વચ્ચેના સંઘર્ષને ઉજાગર કર્યો છે. યુવતીના નિર્ણયને કેટલાક લોકો બહાદુરી તરીકે જુએ છે, જ્યારે અન્ય લોકો તેને સામાજિક નિયમોનું ઉલ્લંઘન ગણે છે.
આ ઉપરાંત, ઘટનામાં ઘરેલું હિંસાનો મુદ્દો પણ સામે આવ્યો છે, જે ભારતમાં એક ગંભીર સમસ્યા છે. ઘણી મહિલાઓ પોતાના પતિની હિંસાનો ભોગ બને છે, પરંતુ ઘણીવાર સામાજિક દબાણ અને આર્થિક નિર્ભરતાને કારણે તેઓ ચૂપ રહે છે. આ કેસમાં યુવતીએ મુખ્યમંત્રી સુધી પોતાનો અવાજ પહોંચાડીને એક મહત્ત્વનું પગલું ભર્યું છે, જે અન્ય મહિલાઓ માટે પ્રેરણારૂપ બની શકે છે.
સરકાર અને પોલીસની ભૂમિકા
યુવતીની ફરિયાદ બાદ દિલ્હી સરકાર અને પોલીસે આ મામલે તપાસ શરૂ કરી છે. પોલીસે પતિ સામે ઘરેલું હિંસાનો કેસ નોંધવાની તૈયારી શરૂ કરી છે અને યુવતી તથા તેના બાળકોની સુરક્ષા માટે પગલાં લેવામાં આવી રહ્યાં છે. મુખ્યમંત્રી કાર્યાલયે આ ઘટનાને ગંભીરતાથી લઈને યુવતીને ન્યાય અપાવવાની ખાતરી આપી છે. આ ઉપરાંત, મહિલા આયોગને પણ આ મામલે જાણ કરવામાં આવી છે, જેથી યુવતીને કાયદાકીય અને માનસિક સહાય મળી શકે.
આ ઘટના એક તરફ પ્રેમની સીમાઓ અને સમાજની મર્યાદાઓ વચ્ચેના સંઘર્ષને દર્શાવે છે, તો બીજી તરફ ઘરેલું હિંસા જેવા ગંભીર મુદ્દાને ઉજાગર કરે છે. ચચેરા ભાઈ સાથે લગ્નનો નિર્ણય યુવતીની વ્યક્તિગત પસંદગી હતી, પરંતુ તેના પરિણામે તેને જે હિંસાનો સામનો કરવો પડ્યો, તે સમાજ માટે ચેતવણી છે. આ કેસનું પરિણામ શું આવે છે, તેના પર સૌની નજર રહેશે, પરંતુ આ ઘટનાએ એક વાત સ્પષ્ટ કરી છે કે પ્રેમ અને સંબંધોની દુનિયામાં કાયદો, સંસ્કૃતિ અને વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતા વચ્ચેનો સંતુલન હજુ પણ એક પડકાર છે.
આ ઘટના ન્યાયની રાહ જોતી મહિલાઓ માટે એક આશાનું કિરણ બની શકે છે, જો સરકાર અને કાયદાકીય તંત્ર યોગ્ય રીતે કામગીરી બજાવે.