National Education Day 2024: આ દિવસની ઉજવણી સૌપ્રથમ 11 નવેમ્બર 2008ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી
નેશનલ ન્યૂઝ ડેસ્ક, National Education Day 2024: ભારત દર વર્ષે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ ઉજવે છે. આ દિવસ દેશના પ્રથમ શિક્ષણ મંત્રી મૌલાના અબુલ કલામ આઝાદના સન્માનમાં ઉજવવામાં આવે છે. તેમણે IITs અને યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ કમિશન (UGC) ની સ્થાપનામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેઓ ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં પણ સામેલ હતા.
દર વર્ષે 11 નવેમ્બરને આપણા દેશમાં રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણી સૌપ્રથમ 11 નવેમ્બર 2008ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ દર વર્ષે આ દિવસની ઉજવણી થવા લાગી. આ દિવસે સમગ્ર દેશમાં શિક્ષણ પ્રત્યે જાગૃતિ ફેલાવવામાં આવે છે. શાળા/કોલેજો/શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં આ દિવસ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે.
રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ કોની યાદમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો?
તમને જણાવી દઈએ કે સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ શિક્ષણ મંત્રી મૌલાના અબુલ કલામ આઝાદની જન્મજયંતિની યાદમાં રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. તેઓ 5 ઓગસ્ટ 1947 થી 2 ફેબ્રુઆરી 1958 સુધી ભારતના શિક્ષણ મંત્રી હતા.
મૌલાના આઝાદે શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં અભૂતપૂર્વ યોગદાન આપ્યું હતું અને તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન વિવિધ સાહિત્ય અકાદમી, લલિત કલા અકાદમી, સંગીત નાટક અકાદમીની રચના કરવામાં આવી હતી. આ સાથે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન કાઉન્સિલ ફોર કલ્ચરલ રિલેશન્સની પણ સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલ કાર્યની પ્રશંસા કરવા માટે આ દિવસની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી.
ભારતના પ્રથમ શિક્ષણ પ્રધાન તરીકે, તેમણે આઝાદી પછીના ભારતમાં ગ્રામીણ ગરીબો અને છોકરીઓને શિક્ષણ આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. તેમની પ્રાથમિકતાઓમાં પુખ્ત સાક્ષરતાને પ્રોત્સાહન આપવું, 14 વર્ષની વય સુધીના તમામ બાળકો માટે મફત અને ફરજિયાત શિક્ષણ સુનિશ્ચિત કરવું, સાર્વત્રિક પ્રાથમિક શિક્ષણનો વિસ્તાર કરવો અને વ્યાવસાયિક તાલીમ પર ભાર મૂકી માધ્યમિક શિક્ષણમાં વૈવિધ્ય લાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
મહત્વ શું છે
શિક્ષણ દરેક વ્યક્તિ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. વ્યક્તિ અને સમાજ બંનેને ઘડવામાં શિક્ષણની ભૂમિકા મહત્વની છે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ પણ એટલા માટે ઉજવવામાં આવે છે કે લોકો તેના વિશે વધુને વધુ જાગૃત બને અને દરેકને શિક્ષણની મુખ્ય ધારામાં સામેલ કરવામાં આવે. જેના કારણે ભારત સરકાર 6 વર્ષથી 14 વર્ષ સુધી ફરજિયાત અને મફત શિક્ષણનું અભિયાન ચલાવી રહી છે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસનો ઉદ્દેશ્ય ભારતની તમામ શાળાઓ/કોલેજો/સંસ્થાઓને મજબૂત કરીને શિક્ષણની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવાનો છે.
રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ ક્યારે શરૂ થયો?
સપ્ટેમ્બર 2008માં, ભારત સરકારે 11 નવેમ્બરને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ તરીકે ઉજવવાની જાહેરાત કરી. આ દિવસનો પહેલો કાર્યક્રમ રાષ્ટ્રપતિ પ્રતિભા પાટીલ દ્વારા 11 નવેમ્બર 2008ના રોજ નવી દિલ્હીમાં વિજ્ઞાન ભવનમાં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ દિવસ કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે?
આ દિવસની ઉજવણી માટે, રેલીઓ, શેરી પ્રદર્શન અને સ્વયંસેવક પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન કરવામાં આવે છે, જેમાં પોસ્ટર અને ચાર્ટ બનાવવાના સત્રોનો સમાવેશ થાય છે. દેશભરની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ સાક્ષરતાના મહત્વ પર સેમિનાર, પરિસંવાદ, નિબંધ સ્પર્ધાઓ, વર્કશોપ અને રેલીઓનું આયોજન કરીને આ દિવસની ઉજવણી કરે છે.