નવી દિલ્હી, ભારતના 76મા ગણતંત્ર દિવસની પૂર્વસંધ્યાએ જાહેર કરાયેલા પદ્મ પુરસ્કારોનું વિતરણ 28 એપ્રિલ 2025ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ ભવનના ભવ્ય દરબાર હોલમાં યોજાયેલા પ્રથમ નાગરિક અલંકરણ સમારોહમાં કરવામાં આવ્યું. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ આ સમારોહમાં 71 પ્રખ્યાત હસ્તીઓને પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ અને પદ્મ શ્રી પુરસ્કારોથી સન્માનિત કર્યા.
આ પુરસ્કારોમાં સુઝુકી મોટર્સના પૂર્વ CEO ઓસામુ સુઝુકી (મરણોત્તર), પ્રખ્યાત ગઝલ ગાયક પંકજ ઉધાસ (મરણોત્તર), બિહારના પૂર્વ નાયબ મુખ્યમંત્રી સુશીલ કુમાર મોદી (મરણોત્તર), વૈદિક વિદ્વાન ગણેશ્વર શાસ્ત્રી દ્રવિડ અને તેલુગુ સુપરસ્ટાર નંદમુરી બાલકૃષ્ણ (બાલૈયા) જેવી હસ્તીઓનો સમાવેશ થાય છે.
સમારોહની ભવ્યતા અને મહેમાનો
આ સમારોહમાં ઉપરાષ્ટ્રપતિ જગદીપ ધનખડ, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ગૃહમંત્રી અમિત શાહ સહિત અન્ય પ્રમુખ નેતાઓ અને અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. રાષ્ટ્રપતિ ભવનના ગણતંત્ર મંડપમાં આયોજિત આ કાર્યક્રમ ભારતની સાંસ્કૃતિક અને રાષ્ટ્રીય ગૌરવની ઝલક દર્શાવતો હતો.
આ વર્ષે કુલ 139 વ્યક્તિઓને પદ્મ પુરસ્કારો માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 71ને આ સમારોહમાં સન્માનિત કરવામાં આવ્યા, જ્યારે બાકીના પુરસ્કાર વિજેતાઓને ટૂંક સમયમાં આયોજિત બીજા સમારોહમાં પુરસ્કાર આપવામાં આવશે.
પદ્મ પુરસ્કારોનું વિભાજન
2025ના પદ્મ પુરસ્કારોમાં 7 પદ્મ વિભૂષણ, 19 પદ્મ ભૂષણ અને 113 પદ્મ શ્રી પુરસ્કારોનો સમાવેશ થાય છે. આ પુરસ્કારો કળા, સાહિત્ય, શિક્ષણ, રમતગમત, ઔદ્યોગિક, સામાજિક કાર્ય, વિજ્ઞાન અને ચિકિત્સા જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં અસાધારણ યોગદાન માટે આપવામાં આવ્યા છે.
આ વર્ષે 23 મહિલાઓ, 10 વિદેશી/એનઆરઆઈ/પીઆઈઓ/ઓસીઆઈ વ્યક્તિઓ અને 13 મરણોત્તર પુરસ્કાર વિજેતાઓનો સમાવેશ થયો છે.
પદ્મ વિભૂષણ
પદ્મ વિભૂષણ, ભારતનો બીજો સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન, 4 વ્યક્તિઓને આપવામાં આવ્યો:
ઓસામુ સુઝુકી (મરણોત્તર): સુઝુકી મોટર કોર્પોરેશનના પૂર્વ CEO, જેમણે ભારતમાં ઓટોમોબાઇલ ઉદ્યોગને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે લઈ જઈને મારુતિ સુઝુકીની સફળતાનો પાયો નાખ્યો. તેમના પુત્ર અને વર્તમાન CEO તોશિહિરો સુઝુકીએ આ પુરસ્કાર સ્વીકાર્યો.
લક્ષ્મીનારાયણ સુબ્રમણ્યમ: પ્રખ્યાત વાયોલિનવાદક, જેમણે ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીતને વૈશ્વિક મંચ પર લઈ જઈને દેશનું ગૌરવ વધાર્યું.
ડી. નાગેશ્વર રેડ્ડી: એશિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજીના અધ્યક્ષ, જેમણે ચિકિત્સા ક્ષેત્રે મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું.
એમ. ટી. વાસુદેવન નાયર (મરણોત્તર): મલયાલમ સાહિત્ય અને ફિલ્મના દિગ્ગજ, જેમનું યોગદાન ભારતીય સંસ્કૃતિમાં અમર રહેશે. તેમની પત્ની સરસ્વતીએ પુરસ્કાર સ્વીકાર્યો.
પદ્મ ભૂષણ
10 વ્યક્તિઓને પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા, જેમાં નીચેના પ્રમુખ નામો સામેલ છે:
પંકજ ઉધાસ (મરણોત્તર): ગઝલ અને પ્લેબેક સિંગર, જેમણે પોતાની આત્મીય ગાયકીથી લાખો લોકોના દિલ જીત્યા. તેમની પત્ની ફરીદા ઉધાસે પુરસ્કાર સ્વીકાર્યો.
સુશીલ કુમાર મોદી (મરણોત્તર): બિહારના પૂર્વ નાયબ મુખ્યમંત્રી, જેમણે રાજકીય અને સામાજિક ક્ષેત્રે મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું. તેમની પત્ની જેસી સુશીલ મોદીએ પુરસ્કાર ગ્રહણ કર્યો.
નંદમુરી બાલકૃષ્ણ (બાલૈયા): તેલુગુ ફિલ્મોના સુપરસ્ટાર અને આંધ્રપ્રદેશના ધારાસભ્ય, જેમણે તેમની અભિનય કારકિર્દી અને સામાજિક કાર્યો દ્વારા લોકોના દિલમાં સ્થાન મેળવ્યું.
શેખર કપૂર: પ્રખ્યાત ફિલ્મ નિર્દેશક, જેમણે ‘બેન્ડિટ ક્વીન’ અને ‘એલિઝાબેથ’ જેવી ફિલ્મો દ્વારા ભારતીય સિનેમાને વૈશ્વિક સ્તરે ઓળખ અપાવી.
એસ. અજિત કુમાર: તમિલ ફિલ્મોના આઇકોનિક સ્ટાર, જેમણે ત્રણ દાયકાથી વધુ સમયથી બોક્સ ઓફિસ પર રાજ કર્યું છે.
પી. આર. શ્રીજેશ: ભૂતપૂર્વ ભારતીય હોકી ગોલકીપર, જેમણે ઓલિમ્પિકમાં ભારતનું ગૌરવ વધાર્યું.
પદ્મ શ્રી
57 વ્યક્તિઓને પદ્મ શ્રી પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા, જેમાં નીચેના નોંધપાત્ર નામો સામેલ છે:
ગણેશ્વર શાસ્ત્રી દ્રવિડ: વૈદિક વિદ્વાન, જેમણે વેદોના અભ્યાસ અને પ્રચારમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું.
રવિચંદ્રન અશ્વિન: ભારતીય ક્રિકેટર, જેમણે ઓફ-સ્પિન બોલિંગથી દેશને અનેક જીત અપાવી.
જસપિન્દર નરુલા: પ્લેબેક સિંગર, જેમણે બોલિવૂડ અને પંજાબી સંગીતમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું.
અરુંધતિ ભટ્ટાચાર્ય: સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ, જેમણે બેંકિંગ ક્ષેત્રે નવીન ફેરફારો લાવ્યા.
લક્ષ્મીપતિ રામસુબ્બૈયર: તમિલ દૈનિક ‘દિનામલર’ના પ્રકાશક, જેમણે પત્રકારત્વ અને સાહિત્યમાં યોગદાન આપ્યું.
સ્ટીફન નેપ: અમેરિકન લેખક, જેમણે વૈદિક સંસ્કૃતિ અને આધ્યાત્મિકતા પર લખેલા પુસ્તકો દ્વારા ભારતીય સંસ્કૃતિનો પ્રચાર કર્યો.
પદ્મ પુરસ્કારોનું મહત્વ
પદ્મ પુરસ્કારો ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માનોમાંના એક છે, જે 1954માં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. આ પુરસ્કારો વિવિધ ક્ષેત્રોમાં અસાધારણ અને વિશિષ્ટ સેવાઓ માટે આપવામાં આવે છે. પદ્મ વિભૂષણ “અસાધારણ અને વિશિષ્ટ સેવા” માટે, પદ્મ ભૂષણ “ઉચ્ચ કક્ષાની વિશિષ્ટ સેવા” માટે અને પદ્મ શ્રી “કોઈપણ ક્ષેત્રમાં વિશિષ્ટ સેવા” માટે આપવામાં આવે છે.
આ વર્ષે પુરસ્કારોની પસંદગીમાં વિવિધતા અને સમાવેશ પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. ગૃહ મંત્રાલયના નિવેદન મુજબ, આ પુરસ્કારોમાં મહિલાઓ, વિદેશી નાગરિકો અને ગ્રાસરૂટ લેવલ પર કામ કરતી હસ્તીઓનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, જે ભારતની સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક વિવિધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે