STOCK MARKET DOWN: ડ્રેગનની વાપસી અને એફપીઆઈનું વેચાણ બન્યું કારણ
બિઝનેસ ન્યૂઝ ડેસ્ક,(STOCK MARKET DOWN) ભારતીય શેરબજારમાં આજે શુક્રવારે ભારે ઉથલપાથલ જોવા મળી, જેમાં બીએસઈ સેન્સેક્સ 1,414.33 પોઈન્ટ એટલે કે 1.9% ઘટીને 73,198.10 પર બંધ થયો. એનએસઈ નિફ્ટી પણ 420.35 પોઈન્ટ એટલે કે 1.86% તૂટીને 22,124.70 પર સ્થિર થયો. આ ઘટાડાએ રોકાણકારોની સંપત્તિમાં આશરે 8.8 લાખ કરોડ રૂપિયાનું ધોવાણ કરી દીધું.
બજારના આ નાટકીય પતન પાછળ વૈશ્વિક આર્થિક અનિશ્ચિતતા, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની વેપાર નીતિઓ અને વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારો (એફપીઆઈ)નું ભારે વેચાણ મુખ્ય કારણો ગણાય છે. ખાસ કરીને, ચીનના શેરબજારમાં ઉછાળા બાદ એફપીઆઈનું રોકાણ ભારતથી ચીન અને યુરોપ તરફ વળ્યું છે, જેને “ડ્રેગનની વાપસી” તરીકે ઓળખવામાં આવી રહ્યું છે.
શું થયું બજારમાં?
આજનો દિવસ ભારતીય શેરબજાર માટે “બ્લેક ફ્રાઈડે” સાબિત થયો. સેન્સેક્સે દિવસ દરમિયાન 1,500થી વધુ પોઈન્ટનો ઘટાડો નોંધાવ્યો હતો, જ્યારે નિફ્ટી 9 મહિનાની નીચી સપાટીએ પહોંચી ગયું. નિફ્ટી 50એ ફેબ્રુઆરીમાં સતત પાંચમા મહિને ઘટાડો નોંધાવ્યો, જે છેલ્લા 29 વર્ષમાં તેનો સૌથી લાંબો નુકસાનનો સિલસિલો છે. બજારમાં 720 શેરમાં વધારો જોવા મળ્યો, જ્યારે 3,125 શેરમાં ઘટાડો થયો અને 83 શેર યથાવત્ રહ્યા.
બીએસઈમાં સૂચિબદ્ધ કંપનીઓનું બજાર મૂડીકરણ એક જ દિવસમાં 8.8 લાખ કરોડ રૂપિયા ઘટીને લગભગ 4.10 ટ્રિલિયન ડોલર થયું. સેન્સેક્સમાં સૌથી વધુ નુકસાન ઝોમેટો, પાવર ગ્રીડ, એડની પોર્ટ્સ, ટાટા સ્ટીલ, એનટીપીસી, ટાટા મોટર્સ, ટેક મહિન્દ્રા, મહિન્દ્રા એન્ડ મહિન્દ્રા, એશિયન પેઈન્ટ્સ અને સન ફાર્મા જેવી કંપનીઓને થયું. આઈટી, ટેલિકોમ, યુટિલિટીઝ અને ઓઇલ એન્ડ ગેસ સેક્ટરમાં પણ ભારે ઘટાડો જોવા મળ્યો.
બજાર તુટવાના મુખ્ય કારણો
-
ટ્રમ્પની ટેરિફ વોરની ધમકીઓ: અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 27 ફેબ્રુઆરીએ જાહેરાત કરી હતી કે કેનેડા અને મેક્સિકોમાંથી આયાત પર 25% ટેરિફ 4 માર્ચથી લાગુ થશે. આ ઉપરાંત, ચીનના માલ પર વધારાના 10% ટેરિફની ઘોષણાએ વૈશ્વિક વેપાર યુદ્ધનો ભય સર્જ્યો છે. આનાથી ભારતીય નિકાસકારો અને બજાર પર અસર પડવાની આશંકા વધી છે.
-
એફપીઆઈનું ભારે વેચાણ: વિદેશી સંસ્થાકીય રોકાણકારોએ 2025માં ભારતીય બજારમાંથી 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું રોકાણ પાછું ખેંચ્યું છે. શુક્રવારે એફપીઆઈએ રૂ. 3,449.15 કરોડના શેર વેચ્યા. ચીનના શેરબજારમાં તાજેતરના ઉછાળા અને ત્યાંની આકર્ષક વેલ્યુએશનને કારણે રોકાણકારોનું ધ્યાન “ડ્રેગન” તરફ વળ્યું છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીનની સરકારના ઉત્તેજન પેકેજની અપેક્ષાએ આ ટ્રેન્ડને વેગ આપ્યો.
-
વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતા: અમેરિકામાં લાંબા ગાળાની મોંઘવારીની અપેક્ષાઓ વધી રહી છે, જેના કારણે ફેડરલ રિઝર્વ દ્વારા વ્યાજદરમાં ઘટાડાની શક્યતા ઓછી થઈ ગઈ છે. આનાથી ઉભરતા બજારોમાંથી રોકાણ બહાર નીકળી રહ્યું છે.
-
સ્થાનિક પરિબળો: ભારતમાં તાજેતરના જીડીપી ડાઉનગ્રેડ અને કંપનીઓની નબળી ત્રિમાસિક કમાણીએ રોકાણકારોનો ભરોસો ઘટાડ્યો છે. નિફ્ટીની વૃદ્ધિ ત્રીજા ત્રિમાસિકમાં માત્ર 5% રહી, જે બજારની નિરાશાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
નિષ્ણાતોનું મંતવ્ય
જિયોજિત ફાઈનાન્શિયલ સર્વિસિસના મુખ્ય રોકાણ વ્યૂહરચનાકાર વી.કે. વિજયકુમારે જણાવ્યું, “બજાર એફપીઆઈના સતત વેચાણ અને ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિઓની અનિશ્ચિતતાથી પ્રભાવિત થઈ રહ્યું છે. ચીનના શેરબજારમાં ઉછાળો નજીકના ગાળામાં ભારત માટે પડકાર છે.” એમ્કે ગ્લોબલના શેષાદ્રિ સેને કહ્યું, “આ ઘટાડો ચોથા ત્રિમાસિક સુધી ચાલુ રહી શકે છે, પરંતુ Q1 FY26થી સ્થિરતાની અપેક્ષા છે, જ્યારે ટેરિફની ચિંતાઓ ઓછી થશે અને કમાણી સ્થિર થશે.”
ચીનની વાપસી અને ભારત પર અસર
ચીનના શેરબજારમાં તાજેતરના ઉછાળાએ એફપીઆઈને આકર્ષ્યા છે. ચીનની સરકારના સંભવિત આર્થિક ઉત્તેજન પેકેજની અપેક્ષાએ ત્યાંના શેરોનું મૂલ્યાંકન આકર્ષક બન્યું છે. બીજી તરફ, ભારતમાં ઊંચા વેલ્યુએશન અને નબળા આર્થિક સંકેતોને કારણે રોકાણકારો દૂર થઈ રહ્યા છે. ફેબ્રુઆરીમાં એફપીઆઈએ ભારતમાંથી 23,710 કરોડ રૂપિયાથી વધુનું વેચાણ કર્યું છે.
રોકાણકારો પર અસર
આ ઘટાડાએ ખાસ કરીને સ્મોલકેપ અને માઈક્રોકેપ સેગમેન્ટમાં રિટેલ રોકાણકારોને મોટું નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. નિફ્ટીના ઘટકોમાં 42% સુધીનો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે, જેમાં ટાટા મોટર્સ જેવી કંપનીઓએ સૌથી મોટું નુકસાન નોંધાવ્યું. બજારની અસ્થિરતા વચ્ચે રોકાણકારોમાં ચિંતાનો માહોલ છે.
સાવધાનીથી રોકાણની સલાહ
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે બજારમાં અસ્થિરતા હજુ થોડા સમય સુધી ચાલુ રહી શકે છે. એમ્કે ગ્લોબલે ડિસેમ્બર 2025 માટે નિફ્ટીનું લક્ષ્ય 25,000 રાખ્યું છે, પરંતુ તેમનું કહેવું છે કે 22,500ની સપાટીએ બજાર આકર્ષક બની શકે છે. રોકાણકારોને સલાહ છે કે તેઓ સાવધાનીથી રોકાણ કરે અને લાંબા ગાળાની રણનીતિ અપનાવે.
આ ઘટનાએ ભારતીય શેરબજારની મજબૂતી પર સવાલો ઉભા કર્યા છે, અને હવે સરકાર અને નિયામક સંસ્થાઓ પાસેથી બજારને સ્થિર કરવાની દિશામાં પગલાંની અપેક્ષા રાખવામાં આવી રહી છે.