Type 2 Diabetes: જેમને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસનું નિદાન થયું, તેમને લિવર અને સ્વાદુપિંડ કેન્સરનું જોખમ ઘણું વધી ગયું
લાઇફસ્ટાઇલ ન્યૂઝ ડેસ્ક, (Type 2 Diabetes) ભારતમાં ડાયાબિટીસ અને કેન્સરના કેસો ઝડપથી વધી રહ્યા છે, અને એક નવી સ્ટડીએ આ બંને રોગો વચ્ચેના ગંભીર સંબંધને ઉજાગર કર્યો છે. આ સંશોધન મુજબ, જે લોકોને તાજેતરમાં ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસનું નિદાન થયું છે, તેમને લિવર (યકૃત) અને પેનક્રિયાટિક (સ્વાદુપિંડ) કેન્સરનું જોખમ ઘણું વધી જાય છે.
આ સ્ટડી યુનિવર્સિટી ઓફ માન્ચેસ્ટર અને નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર હેલ્થ રિસર્ચ (NIHR) માન્ચેસ્ટર બાયોમેડિકલ રિસર્ચ સેન્ટરના સંશોધકોએ કરી હતી, જેમાં 95,000 લોકોના હેલ્થ રેકોર્ડનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું. આ સ્ટડીના પરિણામો યુરોપિયન કોંગ્રેસ ઓન ઓબેસિટી (ECO 2025)માં મે મહિનામાં સ્પેનના માલાગામાં રજૂ કરવામાં આવશે.
સ્ટડીના મુખ્ય તારણો
સંશોધકોએ 23,750 એવા લોકોના રેકોર્ડનો અભ્યાસ કર્યો, જેમને તાજેતરમાં ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થયું હતું, અને તેમની સરખામણી 71,123 એવા લોકો સાથે કરી, જેમને ડાયાબિટીસ નહોતું. આ લોકોની ઉંમર, લિંગ અને બોડી માસ ઇન્ડેક્સ (BMI)ના આધારે મેચિંગ કરવામાં આવ્યું હતું. પાંચ વર્ષના ફોલો-અપ દરમિયાન, ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં 2,431 નવા કેન્સરના કેસ નોંધાયા, જ્યારે નિયંત્રણ જૂથમાં 5,184 કેસ નોંધાયા.
-
મહિલાઓમાં જોખમ: જે મહિલાઓને તાજેતરમાં ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થયું હતું, તેમાં પેનક્રિયાટિક કેન્સરનું જોખમ લગભગ બમણું (લગભગ 100% વધારો) અને લિવર કેન્સરનું જોખમ લગભગ પાંચ ગણું (લગભગ 500% વધારો) જોવા મળ્યું.
-
પુરુષોમાં જોખમ: પુરુષોમાં પણ જોખમ વધ્યું હતું, જેમાં નવા ડાયાબિટીસના કેસમાં પેનક્રિયાટિક કેન્સરનું જોખમ 74% અને લિવર કેન્સરનું જોખમ લગભગ ચાર ગણું (લગભગ 400% વધારો) જોવા મળ્યું.
-
બોવેલ કેન્સર: બોવેલ (આંતરડાના) કેન્સરનું જોખમ મહિલાઓમાં 34% અને પુરુષોમાં 27% વધ્યું હતું, જે અન્ય બે કેન્સરની સરખામણીમાં ઓછું હતું.
આ સ્ટડીમાં એ પણ જોવા મળ્યું કે ડાયાબિટીસના નવા નિદાન બાદ પાંચ વર્ષમાં પુરુષોમાં ઓબેસિટી-સંબંધિત કેન્સરનું જોખમ 48% અને મહિલાઓમાં 24% વધ્યું હતું. જોકે, એન્ડોમેટ્રિયલ કેન્સર અને મેનોપોઝ પછીના બ્રેસ્ટ કેન્સરનું જોખમ મહિલાઓમાં વધ્યું ન હતું.
ડાયાબિટીસ અને કેન્સર વચ્ચેનું જોડાણ
વૈજ્ઞાનિકો હજુ સુધી એ નિશ્ચિતપણે જાણી શક્યા નથી કે ડાયાબિટીસ કેન્સરનું કારણ કેવી રીતે બને છે, પરંતુ તેઓ શંકા કરે છે કે શરીરમાં ઇન્સ્યુલિનનું ઉચ્ચ સ્તર, બ્લડ ગ્લુકોઝનું વધતું પ્રમાણ અને ક્રોનિક ઇન્ફ્લેમેશન (લાંબા ગાળાનું સોજો) આની પાછળનું કારણ હોઈ શકે છે.
આ ઉપરાંત, પુરુષો અને મહિલાઓમાં જોવા મળેલા જોખમના તફાવતનું કારણ હોર્મોનનું સ્તર, ઇન્સ્યુલિન પ્રત્યેની સંવેદનશીલતા કે શરીરની ચરબીની રચના હોઈ શકે છે. સંશોધક ઓવેન ટિપિંગ, જેમણે આ સ્ટડીમાં યુનિવર્સિટી ઓફ માન્ચેસ્ટરના પ્રોફેસર એન્ડ્રુ રેનેહન સાથે કામ કર્યું, કહે છે, “ડાયાબિટીસ અને ઓબેસિટી સમાન પ્રકારના કેન્સર સાથે સંકળાયેલા છે.”
શું કરવું જોઈએ?
સંશોધકોનું માનવું છે કે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે કેન્સરની તપાસ ખૂબ જ જરૂરી છે, ખાસ કરીને જેમને તાજેતરમાં નિદાન થયું હોય. ટિપિંગે જણાવ્યું, “પેનક્રિયાટિક કેન્સરને વહેલું શોધવું મહત્વનું છે, પરંતુ શું દરેક ડાયાબિટીસના દર્દીની સ્ક્રીનિંગ કરવી જોઈએ તે હજુ સ્પષ્ટ નથી.” તેમણે ઉમેર્યું કે આ માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
કેન્સર રિસર્ચ યુકેના સોફિયા લોવ્સે જણાવ્યું, “આ સ્ટડી ડાયાબિટીસ અને કેન્સર વચ્ચેના સંબંધને સમજવામાં મદદ કરે છે. હજુ ઘણા સવાલો બાકી છે, પરંતુ આ પ્રકારનું સંશોધન કેન્સરને રોકવા, શોધવા અને નિદાન કરવામાં મહત્વનું છે.” તેમણે લોકોને સ્વસ્થ વજન જાળવવા, સંતુલિત આહાર લેવા, ધૂમ્રપાન ન કરવા અને દારૂ ઘટાડવાની સલાહ આપી, જે કેન્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે છે.
ભારતમાં ચિંતાનો વિષય
ભારતમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા ઝડપથી વધી રહી છે, અને આ રોગને હવે માત્ર બ્લડ શુગરની સમસ્યા તરીકે ન જોઈ શકાય. આ સ્ટડી દર્શાવે છે કે ડાયાબિટીસનું સમયસર નિદાન અને નિયંત્રણ ન કરવામાં આવે તો તે જીવલેણ કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે. ખાસ કરીને લિવર અને પેનક્રિયાટિક કેન્સર એવા રોગો છે, જે મોટાભાગે મોડા તબક્કે શોધાય છે અને તેની સારવાર મુશ્કેલ હોય છે.
આ સ્ટડી ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે એક ચેતવણી છે કે તેઓએ પોતાના સ્વાસ્થ્ય પર વધુ ધ્યાન આપવું જોઈએ. નિયમિત તપાસ અને જીવનશૈલીમાં સુધારો કરીને આ જોખમને ઘટાડી શકાય છે. ભવિષ્યમાં વધુ સંશોધનથી આ સંબંધને વધુ સ્પષ્ટ કરવામાં મદદ મળશે, જેથી લોકોને આ જીવલેણ રોગોથી બચાવી શકાય.