World TB Day:ગુજરાતમાં ટ્યુબરક્યુલોસિસ (ટીબી) સામે જાગૃતિ અને નિવારણના પ્રયાસોને વેગ મળ્યો
ગાંધીનગર, (World TB Day)આજે, 24 માર્ચે વિશ્વ ટીબી દિવસના અવસરે ગુજરાતમાં ટ્યુબરક્યુલોસિસ (ટીબી) સામે જાગૃતિ અને નિવારણના પ્રયાસોને વેગ મળ્યો છે. રાજ્યમાં ટીબીના લક્ષણો અને તેની સામે લડવાની તૈયારીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે,
જ્યારે ગાંધીનગરમાં એક મોટા સ્ક્રીનિંગ અભિયાનમાં 60 હજાર લોકોની તપાસમાં 315 ટીબીના દર્દીઓ મળી આવ્યા છે. આ તમામ દર્દીઓની સારવાર શરૂ કરવામાં આવી છે, જે રાજ્ય સરકારના આરોગ્ય વિભાગના પ્રયાસોનો એક ભાગ છે.
ટીબીના ચેતવણી ચિહ્નો: સમયસર ઓળખ જરૂરી
વિશ્વ ટીબી દિવસના અવસરે, કચ્છ જિલ્લામાંથી આવતા અહેવાલોમાં ટીબીના ચેતવણી ચિહ્નો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. નિષ્ણાતોના જણાવ્યા મુજબ, ટીબી એક ગંભીર ચેપી રોગ છે જે મુખ્યત્વે ફેફસાંને અસર કરે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગોમાં પણ ફેલાઈ શકે છે. આ રોગના લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
-
સતત ખાંસી: બે અઠવાડિયાથી વધુ સમય સુધી ખાંસી ચાલુ રહે, જેમાં ક્યારેક કફ કે લોહી પણ આવી શકે.
-
વજનમાં ઘટાડો: અચાનક અને અસમજાયેલું વજન ઘટવું.
-
થાક અને નબળાઈ: દરરોજ થાક અને શારીરિક નબળાઈનો અનુભવ થવો.
-
તાવ અને રાત્રે પરસેવો: નીચા ગ્રેડનો તાવ અને રાત્રે વધુ પડતો પરસેવો થવો.
-
ભૂખ ન લાગવી: ખોરાક પ્રત્યે રુચિ ઘટવી.
આરોગ્ય નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ લક્ષણો દેખાય તો તાત્કાલિક તબીબી સલાહ લેવી જોઈએ, કારણ કે સમયસર નિદાન અને સારવારથી ટીબીને સંપૂર્ણપણે મટાડી શકાય છે. કચ્છના ભુજના એક ડૉક્ટરે જણાવ્યું, “ટીબી એક ગંભીર રોગ છે, પરંતુ તેની સારવાર સરકારી હોસ્પિટલોમાં મફત ઉપલબ્ધ છે. લોકોએ શરમ કે ડર રાખ્યા વિના તપાસ કરાવવી જોઈએ.”
ગાંધીનગરમાં સ્ક્રીનિંગ અભિયાન: 315 દર્દીઓની ઓળખ
ગાંધીનગરમાં રાજ્ય સરકારના આરોગ્ય વિભાગે ટીબીના નિવારણ માટે એક મોટું સ્ક્રીનિંગ અભિયાન હાથ ધર્યું હતું. આ અભિયાનમાં 60,000થી વધુ લોકોની તપાસ કરવામાં આવી, જેમાંથી 315 લોકો ટીબીથી સંક્રમિત હોવાનું જણાયું. આ તમામ દર્દીઓને તાત્કાલિક સારવાર હેઠળ લેવામાં આવ્યા છે. આ સ્ક્રીનિંગ ખાસ કરીને ગીચ વસ્તીવાળા વિસ્તારો, ગામડાઓ અને શહેરી ગરીબ વસાહતોમાં કરવામાં આવી હતી, જ્યાં ટીબીનું જોખમ વધુ હોય છે.
ગાંધીનગરના આરોગ્ય અધિકારીએ જણાવ્યું, “અમારું લક્ષ્ય ટીબીને મૂળમાંથી નાબૂદ કરવાનું છે. આ સ્ક્રીનિંગથી અમે ઘણા દર્દીઓને શોધી કાઢ્યા છે, જેમનું નિદાન અગાઉ થયું ન હતું. હવે તેમની સારવાર શરૂ થઈ ગઈ છે, જેનાથી રોગનો ફેલાવો રોકવામાં પણ મદદ મળશે.” આ અભિયાનમાં ખાસ કફની તપાસ, એક્સ-રે અને અન્ય આધુનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
ગુજરાતમાં ટીબીની સ્થિતિ
ભારતમાં ટીબીનું પ્રમાણ વિશ્વમાં સૌથી વધુ છે, અને ગુજરાત પણ આ સમસ્યાથી અછતું નથી. રાજ્યમાં દર વર્ષે હજારો નવા કેસ નોંધાય છે, જેમાં ગ્રામીણ વિસ્તારો અને શહેરી ગરીબ વસાહતોમાં રોગનું જોખમ વધુ જોવાય છે. સરકારે ‘ટીબી મુક્ત ભારત’ અભિયાન હેઠળ 2025 સુધીમાં ટીબીને નાબૂદ કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, અને ગુજરાતમાં આ દિશામાં સતત પ્રયાસો ચાલી રહ્યા છે. સ્ક્રીનિંગ, મફત સારવાર, અને જાગૃતિ કાર્યક્રમો દ્વારા આ રોગને નિયંત્રણમાં લાવવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવી રહ્યો છે.
સમાજની ભૂમિકા અને સરકારી પહેલ
વિશ્વ ટીબી દિવસના અવસરે, સરકારે લોકોને આ રોગ સામે એકજૂટ થવા અપીલ કરી છે. ગાંધીનગર અને કચ્છમાં વિવિધ જાગૃતિ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં લોકોને ટીબીના લક્ષણો, નિવારણ અને સારવાર વિશે માહિતી આપવામાં આવી. સ્થાનિક આરોગ્ય કેન્દ્રો અને હોસ્પિટલોમાં મફત તપાસ અને દવાઓની સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાઈ છે.
એક સ્થાનિક નેતાએ જણાવ્યું, “ટીબી એક એવો રોગ છે જે સમાજના સહકાર વિના નાબૂદ નથી થઈ શકતો. દરેક વ્યક્તિએ પોતાની જવાબદારી નિભાવવી જોઈએ અને શંકાસ્પદ લક્ષણો દેખાય તો તપાસ કરાવવી જોઈએ.” સરકારે પણ ખાનગી હોસ્પિટલોને આ અભિયાનમાં જોડાવા અને મફત સેવાઓ પૂરી પાડવા જણાવ્યું છે.
વિશ્વ ટીબી દિવસે ગુજરાતમાં ટીબી સામેની લડાઈને નવો આયામ મળ્યો છે. ગાંધીનગરમાં 60 હજાર લોકોની સ્ક્રીનિંગમાંથી 315 દર્દીઓની ઓળખ અને સારવારની શરૂઆત એ સરકારના પ્રયાસોની સફળતા દર્શાવે છે. સાથે જ, કચ્છમાંથી આવતી ચેતવણી ચિહ્નોની માહિતી લોકોને સજાગ કરવામાં મદદરૂપ થશે. ટીબી મુક્ત ગુજરાતનું સ્વપ્ન સાકાર કરવા માટે સરકાર અને સમાજે સાથે મળીને કામ કરવું પડશે, અને આજનો દિવસ તે દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.