સાયન્સ & ટેક ન્યૂઝ ડેસ્ક, વૈજ્ઞાનિકોએ પૃથ્વીનો એક ભાગ શોધી કાઢ્યો છે જે લગભગ 20 મિલિયન વર્ષો પહેલા ગાયબ થઈ ગયો હતો. ખાસ વાત એ છે કે વૈજ્ઞાનિકો અત્યાર સુધી તેના વિશે કંઈપણ જાણતા ન હતા. પરંતુ, લગભગ 10 વર્ષ સુધી સંશોધન કર્યા પછી, નેધરલેન્ડના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓની ટીમે આ ભાગ વિશે મહત્વપૂર્ણ માહિતી મેળવી છે. ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓ સ્થળના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઇતિહાસને સમજવા, દુર્લભ ધાતુઓ શોધવા અને ભાવિ કુદરતી પ્રક્રિયાઓની આગાહી કરવા માટે ટેકટોનિક પ્લેટોનો અભ્યાસ કરે છે. વર્ષ 2023માં નેધરલેન્ડની એટ્રેચ યુનિવર્સિટીના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓએ પેસિફિક પ્લેટનો અભ્યાસ કરતી વખતે એક મોટી શોધ કરી હતી. ટીમને ખૂબ મોટી ટેકટોનિક પ્લેટ વિશે જાણકારી મળી. તેઓએ તેને પોન્ટસ પ્લેટ નામ આપ્યું. આ શોધ અંગેનો વિગતવાર અહેવાલ તાજેતરમાં ગોંડવાના રિસર્ચ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયો છે. પોન્ટસ પ્લેટ માટે સંશોધન આકસ્મિક રીતે લગભગ એક દાયકા પહેલા શોધાયું હતું જ્યારે સંશોધકો, સિસ્મિક ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને, પૃથ્વીના આવરણમાં ઊંડે જૂની ટેકટોનાઈટ પ્લેટોના ભાગો શોધી કાઢ્યા હતા. આ ટેક્નોલોજીમાં ધરતીકંપ કે વિસ્ફોટથી સર્જાતા સિસ્મિક તરંગોનો ઉપયોગ પૃથ્વીની અંદરના ચિત્રો બનાવવા માટે થાય છે. સંશોધકોની ટીમે જાપાન, બોર્નીયો, ફિલિપાઈન્સ, ન્યુ ગિની અને ન્યુઝીલેન્ડમાં ખોવાયેલી પ્લેટોને પુનઃનિર્માણ કરવા માટે પર્વતીય પટ્ટોની વિગતવાર તપાસ શરૂ કરી.
આ પ્લેટ ક્યાંથી ક્યાં હતી?
1/2
PONTUS TECTONIC PLATE✓ In News: A long-lost tectonic plate named ‘Pontus’ was discovered in Borneo. It disappeared 20 million years ago.
ABOUT
✓ Location: Present-day South
China Sea. pic.twitter.com/chktlbRikL— Shah Knowledge Bank (@ShahKnowledgeB) November 15, 2023
10 વર્ષથી વધુ ચાલેલા આ અભ્યાસ દરમિયાન, ટીમે નોર્થ બોર્નિયોમાં ફિલ્ડવર્ક પણ કર્યું જ્યાં તેમને આ પઝલનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગ મળ્યો. તેમણે ત્યાંના ખડકોના ચુંબકીય ગુણધર્મો તપાસ્યા કે તેઓ ક્યારે અને ક્યાં બન્યા હતા. ચુંબકીય ક્ષેત્રના અધ્યયનમાં એક ટેક્ટોનિક પ્લેટ બહાર આવી જેના વિશે વિશ્વ અત્યાર સુધી અજાણ હતું. આ પ્લેટ મૂળરૂપે દક્ષિણ જાપાનથી ન્યુઝીલેન્ડ સુધી વિસ્તરેલી હતી. તેનું અસ્તિત્વ 15 કરોડ વર્ષ સુધી ચાલ્યું હશે.
2 કરોડ વર્ષ પહેલા ગાયબ થઈ હતી
[ The Mag] Researchers have found fragments of an ancient tectonic plate called Pontus, which existed millions of years ago before disappearing! The Pontus Plate separated Indochina from the islands of Borneo & the Philippines before disappearing beneath the earth’s mantle. pic.twitter.com/RLVEQmsVOS
— IFP School (@IfpSchool) November 7, 2023
પરંતુ, સમય સાથે આ પ્લેટ સંકોચવા લાગી અને તે લગભગ 20 મિલિયન વર્ષો પહેલા અદૃશ્ય થઈ ગઈ. સંશોધન ટીમનું નેતૃત્વ કરતી સુઝાન વાન જી લેગમેટ કહે છે કે અમે પૃથ્વી પરની સૌથી જટિલ ટેક્ટોનિક પ્લેટ ધરાવતા વિસ્તારનો અભ્યાસ કર્યો છે, જે ફિલિપાઈન્સની આસપાસ છે. દેશ વિવિધ પ્લેટ સિસ્ટમ્સ સાથે જટિલ જંકશન પર છે. તે લગભગ સંપૂર્ણ રીતે સમુદ્રી પોપડાથી ભરેલું છે પરંતુ કેટલાક ભાગો દરિયાની સપાટીથી ઉપર છે અને જુદા જુદા સમયના ઘણા ખડકોને બહાર કાઢે છે. આ શોધ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.