નવી દિલ્હી, જમીન સંબંધિત રોકાણમાં કામ કરતી કંપની CBRE એ તાજેતરના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે ભારત એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં સૌથી વધુ ડેટા સેન્ટર ક્ષમતા ધરાવતો દેશ છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ભારતમાં ડેટા સેન્ટરની ક્ષમતા 950 મેગાવોટ છે, જે જાન્યુઆરી-માર્ચ 2024 ક્વાર્ટરમાં સક્રિય છે. ભારતે આ મામલે જાપાન, કોરિયા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને સિંગાપોર જેવા દેશોને પાછળ છોડી દીધા છે. આ અહેવાલ મુજબ, ભારતનું નેતૃત્વ ચાલુ રહેવાની અપેક્ષા છે કારણ કે ભારત 2024 અને 2026 વચ્ચે 850 મેગાવોટ ક્ષમતા ઉમેરશે. આ આસપાસના કોઈપણ અન્ય દેશ કરતાં વધુ છે.
રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે 2023ના અંત સુધીમાં ભારતમાં સક્રિય અને નિષ્ક્રિય ડેટા સેન્ટરની કુલ ક્ષમતા 1030 મેગાવોટ હતી. આ 2024 ના અંત સુધીમાં વધીને 1370 મેગાવોટ થવાની ધારણા છે, જે આ વર્ષે 30 ટકાનો વધારો છે. “ભારત ડેટા સેન્ટર સેક્ટર તેના આકર્ષક રોકાણ વળતરને કારણે રોકાણકારો માટે એક આશાસ્પદ ક્ષેત્ર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે,” અહેવાલમાં જણાવાયું છે. આ ક્ષેત્રની સફળતાનો અંદાજ એ હકીકત પરથી લગાવી શકાય છે કે સ્થાનિક અને વિદેશી રોકાણકારોએ 2018-2023 વચ્ચે તેમાં 40 બિલિયન ડોલર (અંદાજે 3.3 લાખ કરોડ રૂપિયા)નું રોકાણ કરવાનું વચન આપ્યું છે.
ડેટા સેન્ટરશું છે?
તમે અને હું ઈન્ટરનેટ પર જે જોઈએ છીએ તે આપણા ફોન કે મોબાઈલમાં સેવ નથી થતું. તેનાથી વિપરિત, જ્યારે પણ આપણે તેને ગૂગલ સર્ચ અથવા અન્ય કોઈ માધ્યમથી ઇન્ટરનેટ પર સર્ચ કરીએ છીએ, ત્યારે તે આપણી સામે આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, આપણે જે પણ જોઈએ છીએ, તેને ક્યાંક સંગ્રહિત કરવાની જરૂર છે. ડેટા સેન્ટર આ જ કરે છે. આમાં ઈન્ટરનેટ ડેટા સંગ્રહિત થાય છે. જ્યારે પણ વપરાશકર્તા તેની માંગ કરે છે, ત્યારે આ ડેટા સેન્ટરમાંથી ડેટા તેને ઇન્ટરનેટ દ્વારા મોકલવામાં આવે છે. આ કામ થોડી માઇક્રોસેકન્ડમાં થાય છે.સતત વધી રહેલા ઇન્ટરનેટ વપરાશને કારણે ડેટા સેન્ટર્સની માંગમાં વધારો જોવા મળ્યો છે. તે એક નવા બિઝનેસ સેક્ટર તરીકે ઉભરી રહ્યું છે. દેશમાં મોટા ડેટા સેન્ટર બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. સુરક્ષાના દૃષ્ટિકોણથી એ પણ મહત્વનું છે કે ભારતનો ઈન્ટરનેટ ડેટા ભારતમાં જ રહે. ડેટા સેન્ટરની જરૂરિયાત પણ સતત વધી રહી છે. વાસ્તવમાં, આના કારણે, ઘણી IT કંપનીઓએ આ કામમાં પોતાના સંસાધનોનું રોકાણ કરવાની જરૂર નથી અને તેઓ અન્ય વસ્તુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે.
ભારતમાં ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ ઝડપથી વધ્યો
ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ ઝડપથી વધ્યો છે. આ કારણોસર ડેટા સેન્ટરની જરૂરિયાત પણ વધી છે. હવે વિદેશી રોકાણકારો પણ આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે, તેઓ ભારતીય રોકાણકારો સાથે આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે. આ ક્ષેત્રમાં નફો પણ ઘણો વધારે છે. ભારતને 2018 અને 2023 વચ્ચે આ સંદર્ભમાં ₹3.5 લાખ કરોડના રોકાણના વચનો મળ્યા છે, જે આ ક્ષેત્રની મજબૂતાઈ દર્શાવે છે. ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, પશ્ચિમ બંગાળ અને તમિલનાડુ જેવા રાજ્યોએ આ ક્ષેત્રમાં સૌથી વધુ રોકાણ મેળવ્યું છે. આ સેક્ટરમાં રોકાણ કરતી મોટી વિદેશી કંપનીઓ પણ હવે ભારત પર નજર રાખી રહી છે. તે ભારતમાં નવા મોડલ હેઠળ ડેટા સેન્ટર બનાવી રહી છે. આવનારા સમયમાં ભારત આ ક્ષેત્રમાં વધુ વિકાસ કરશે તેવી અપેક્ષા છે કારણ કે નવી IT સેવાઓને મોટા પાયે ડેટા સેન્ટરોની જરૂર છે.